მსოფლიო მუდმივად იცვლება. ზოგჯერ ამ ცვლილებებს ოპტიმიზმით ვხვდებით, მაგრამ ხშირად ისინი ჩვენს ყოველდღიურობას გაურკვევლობას და სტრესს მატებს. თუმცა, თუ ისტორიის გაკვეთილებს დავუკვირდებით, მივხვდებით, რომ ამ პროცესებში გარკვეული ლოგიკა და ციკლურობა ახასიათებთ.
რეი დალიო (Ray Dalio), ერთ-ერთი ყველაზე ცნობილი ინვესტორი და ეკონომისტი, თავისი წიგნით The Changing World Order, გვასწავლის, როგორ გავიგოთ ეს ციკლები და გავუმკლავდეთ მათ.
მოგეხსენებათ, დღეს მსოფლიო მნიშვნელოვან ეკონომიკურ და პოლიტიკურ ცვლილებებს განიცდის. კერძოდ:
ინფლაციის ზრდა: 2020-იანი წლების კრიზისებმა (პანდემია, გლობალური ვაჭრობის შეფერხება) და საბიუჯეტო დეფიციტებმა ინფლაცია მსოფლიოს ბევრ ქვეყანაში კრიტიკულ დონემდე აიყვანა.
გლობალური ძალების გადანაწილება: აშშ-ისა და ჩინეთის ეკონომიკური კონკურენცია უკვე ახალი "ცივი ომის" წინაპირობას ჰგავს.
სოციალური უთანასწორობა: შემოსავლების განსხვავება ღრმა პოლარიზაციას იწვევს, რაც გლობალური პრობლემაა.
ეს მხოლოდ რამდენიმე მაგალითია იმისა, რაც ჩვენ გარშემო ხდება. დალიოს წიგნი გვიჩვენებს, რომ მსგავსი მოვლენები ხშირად მეორდება და ამ ციკლების გაგებით შეგვიძლია უკეთ მოვემზადოთ მომავლისთვის.
ინფლაცია: სახელმწიფოს წარმატების თუ მარცხის განმსაზღვრელი?
ისტორიაში ხშირად ინფლაცია იყო იმპერიების დასასრულის ერთ-ერთი მთავარი ფაქტორი.
ჰოლანდიური "ოქროს საუკუნე" მე-17 საუკუნეში: ჰოლანდია გლობალური ვაჭრობის ცენტრი იყო, მაგრამ ჭარბი ვალის და ეკონომიკური კრიზისების გამო იმპერია დასუსტდა.
ბრიტანეთის იმპერია: მე-20 საუკუნეში ბრიტანეთი პირველმა მსოფლიო ომმა და ეკონომიკურმა კრიზისებმა ძლიერ დააზიანა, ხოლო აშშ დოლარმა ფუნტის ადგილი რეზერვულ ვალუტად დაიკავა.
გერმანიის ვაიმარის რესპუბლიკა: 1920-იან წლებში ჰიპერინფლაციამ გერმანიაში სრული ეკონომიკური კოლაფსი გამოიწვია, რამაც საფუძველი ჩაუყარა მეორე მსოფლიო ომს.
დღევანდელი ეკონომიკური ტენდენციები გვახსენებს ამ ისტორიულ მაგალითებს. აშშ და ბევრი ქვეყანა, სადაც მაღალი ვალია და ფულის ბეჭდვა გააქტიურებულია, ინფლაციის ახალ საფრთხეებს აწყდება.
დალიო ხაზს უსვამს, რომ ინფლაცია ყველაზე მძიმედ აზიანებს საშუალო და დაბალი შემოსავლის მქონე მოსახლეობას. მაგალითად:
მოსახლეობის 60%-ისთვის სასურსათო პროდუქტების და საწვავის ფასების ზრდა მათი შემოსავლების უმეტეს ნაწილს "შთანთქავს".
ეს ზრდის სოციალური დაძაბულობას, რაც ხშირად ხელისუფლების შეცვლას ან კონფლიქტებს იწვევს.
დალიოს მთავარი იდეა არის ის, რომ ისტორიიდან სწავლით შეგვიძლია უკეთ გავუმკლავდეთ მომავალს. კერძოდ:
ისტორიული ციკლების შესწავლა გვასწავლის, როგორ ვიმოქმედოთ კრიზისების დროს;
პირადი ფინანსების მართვა, როგორიცაა ხარჯების შემცირება და სარეზერვო ფონდების შექმნა, კრიზისებისას გადამწყვეტი მნიშვნელობისაა;
მსოფლიო ცვლილებების გაგება დაგეხმარებათ, უკეთ შეაფასოთ თქვენი ინვესტიციები და სტრატეგიები.
მსოფლიოს ცვლილებები ყოველთვის გარდაუვალია. თუმცა, რეი დალიო გვახსენებს, რომ ყოველი კრიზისი ახალ შესაძლებლობებს გვაძლევს. მთავარი არის გაგება, მზადყოფნა და მოქნილობა, რათა გავუმკლავდეთ ამ გამოწვევებს.
დალიოს სიტყვები მარტივია, მაგრამ ღრმა: ისტორია იმეორებს თავს, მაგრამ მომავალი "ჩვენი ხელებით" იქმნება.
