ბევრი ინვესტორი ფიქრობს, რომ აქციებში ფულის ჩადება მხოლოდ ფასების ზრდით სარგებლის მიღებას ნიშნავს. სინამდვილეში, აქციებიდან შემოსავლის მიღების მეორე, არანაკლებ მნიშვნელოვანი გზაც არსებობს – ეს არის დივიდენდები (Dividend).
გაინტერესებთ ალბათ რა არის დივიდენდი და რატომ არის ის ასე მნიშვნელოვანი?
მარტივად რომ ვთქვათ, დივიდენდი არის კომპანიის მიერ აქციონერებისთვის გადანაწილებული მოგების ნაწილი. ზოგი კომპანია მთელ მოგებას აბრუნებს კომპანიისვე ზრდასა და გაფართოებაში, ზოგიც მის ნაწილს აქციონერებს უნაწილებს, როგორც დამატებითი სარგებლის ფორმას.
დივიდენდების მიღება პასიური შემოსავლის იდეალური გზაა – აქციებს ფლობა, არ ყიდი და ყოველწლიურად ან კვარტალურად გარკვეულ თანხას იღებ დანამატად, დამატებითი ძალისხმევის გარეშე.
მაგალითად, წარმოიდგინეთ, რომ ფლობთ კომპანიის 100 აქციას, რომლის თითოეული აქცია წლიურად 5 ლარიან დივიდენდს იხდის. ეს ნიშნავს, რომ ყოველწლიურად 500 ლარს მიიღებთ, დამატებითი ძალისხმევის გარეშე.
ყველა კომპანია როდი იხდის დივიდენდებს, რადგან ყოველ ბიზნესს, განსაკუთრებით მის დირექტორთა საბჭოს (რომელიც ამ შემთხვევაში იღებს გადაწყვეტილებას დივიდენდების დანიშვნა-არდანიშვნის შესახებ) განსხვავებული სტრატეგია აქვს.
ტექნოლოგიური გიგანტები, როგორიცაა Tesla ან Amazon, მოგებას რეინვესტირებენ, რათა სწრაფად გაიზარდონ. ამის საპირისპიროდ, სტაბილური და დიდი კომპანიები – მაგალითად, ენერგეტიკული ან ფინანსური სექტორის წარმომადგენლები – ხშირად რეგულარულად არიგებენ დივიდენდებს, რადგან მათი ზრდა შედარებით ნელია და მოგების გადანაწილება აქციონერებისთვის უფრო მიზანშეწონილია.
დივიდენდების მისაღებად მნიშვნელოვანია ოთხი ძირითადი თარიღის ცოდნა, ჩავინიშნოთ/დავიმახსოვროთ:
განცხადების თარიღი – ეს არის დღე, როდესაც კომპანია ოფიციალურად აცხადებს, რამდენ დივიდენდს გადაიხდის და როდის.
ჩანაწერის თარიღი – ამ თარიღისთვის კომპანიის აქციონერი უნდა იყოთ, რომ დივიდენდი მიიღოთ.
ვადის გასვლის თარიღი (Ex-dividend date) – თუ აქციას ამ დღიდან ან მის შემდეგ შეიძენთ, დივიდენდი აღარ გეკუთვნით.
გადახდის თარიღი – დღე, როდესაც კომპანიამ დივიდენდები აქციონერების ანგარიშებზე უნდა გადაიტანოს.
დივიდენდების გამოცხადება ხშირად პირდაპირ აისახება კომპანიის აქციების ფასზე.
თუ კომპანია დივიდენდებს ზრდის, მისი აქციები უფრო მიმზიდველი ხდება ინვესტორებისთვის, რაც ფასის ზრდას უწყობს ხელს.
თუ დივიდენდები მცირდება ან უქმდება, ინვესტორები ხშირად იწყებენ აქციების გაყიდვას, რაც ფასს დაბლა სწევს.
ინვესტორებისთვის დივიდენდების სარგებლის გასაზომად არსებობს დივიდენდური ამონაგები (Dividend Yield), რომელიც ასე გამოითვლება:
დივიდენდური ამონაგები (%) = (წლის განმავლობაში გადახდილი დივიდენდები / აქციის მიმდინარე ფასი) × 100
მაგალითად, თუ აქციის ფასი 100 ლარია და წლიური დივიდენდი 5 ლარს შეადგენს:
დივიდენდური ამონაგები = 5%
ეს მაჩვენებელი განსაკუთრებით მნიშვნელოვანია იმ ინვესტორებისთვის, რომლებიც სტაბილურ შემოსავალს ეძებენ.
დივიდენდები ინვესტორებისთვის პასიური შემოსავლის საიმედო წყაროა, თუმცა ყველა კომპანია არ არიგებს მათ. ინვესტიციის დაგეგმვისას მნიშვნელოვანია არა მხოლოდ დივიდენდური ამონაგების შეფასება, არამედ კომპანიის ფინანსური მდგომარეობის, სტაბილურობისა და ზრდის პოტენციალის ანალიზი.
